AKTUALNOŚCI
GALERIE
MIEJSCA I LUDZIE

PRZEWODNIK PO REGIONIE: Tłokinia Kościelna

    .
    fot. Pink Elephant

    Podstawowe informacje

    To wieś sołecka w Wielkopolsce, w powiecie kaliskim, w gminie Opatówek. Bezpośrednio granicząca z grodem nad Prosną, położona jest na jednym z wzniesień górujących nad Kaliszem.  
    Zarys historyczny

    Choć udokumentowana historia Tłokini, bo taką pierwotnie wieś nosiła nazwę, sięga końca XIII wieku, to tak naprawdę kluczowe dla niej były ostatnie dwa stulecia. W roku 1819 właścicielem podupadłego majątku został dyrektor skarbu Departamentu Kaliskiego Tadeusz Radzimski. W celu poprawy stanu finansowego dóbr tłokińskich, począwszy od roku 1824, za sprawą nowego dziedzica zaczęli osiedlać się w Tłokini sprowadzani ze Śląska Czesi i Niemcy. Wokół pierwotnej wsi z czasem zaczęły powstawać kolonie: Mała, Wielka i Nowa, a osadnicy, w większości tkacze, wznosili swoje warsztaty rzemieślnicze. Po warsztatach tkackich nie zachował się żaden ślad, natomiast kolonie przeistoczyły się we wsie: Tłokinię Wielką, Małą i Nową.
    Po śmierci Tadeusza Radzimskiego jego krewnym nie udało utrzymać się majątku, który w roku 1843 nabył na licytacji jeden z wierzycieli, Robert Chrystowski. On to, jak i jego syn Jan Władysław oraz wnuk Ignacy okazali się doskonałymi gospodarzami. Ignacy z Chrystowskich herbu Topór „ostatni pan na Tłokini” oprócz tego, że był doskonałym zarządcą tutejszych dóbr, to od młodych lat przejawiał upodobanie do działalności społecznej i politycznej. Ta ostatnia związana ze Stronnictwem Narodowym, przyniosła wymierne efekty w postaci prezesury Zarządu Okręgowego oraz członkostwa w Komitecie Głównym tejże prawicowej partii. 

    W roku 1930 Ignacy Chrystowski z ramienia Stronnictwa został posłem III kadencji na Sejm II Rzeczypospolitej. W związku z powyższym nikogo nie może dziwić fakt, że w okresie dwudziestolecia międzywojennego częstymi gośćmi pałacu w Tłkokini byli prawicowi działacze z Romanem Dmowskim na czele. 

    Pałac

    Pałac Chrystowskich w Tłokini Kościelnej powstał z inicjatywy Ignacego w latach 1915-1916 i wybudowany został w miejsce wcześniejszego drewnianego dworu. Ten piętrowy budynek o wyraźnych cechach i klasycystycznych i barokowych otacza ponad 6 - hektarowy park krajobrazowy, założony jeszcze w połowie XIX wieku. Pomimo dewastacji w parku, do którego wjeżdża się poprzez stylową bramę, zachował się pierwotny drzewostan z okazami drzew o walorach pomnikowych. Odnaleźć tu możemy ponadto malowniczy staw oraz krzyż poświęcony zmarłemu w roku 1896 Stanisławowi Chrystowskiemu. W najbliższym sąsiedztwie pałacu znajduje się oficyna, wybudowana najprawdopodobniej w drugiej połowie XIX wieku przez Władysława Chrystowskiego. Zespół rezydencjonalny a więc pałac, park i oficyna zostały wpisane do rejestru zabytków w roku 1985. Warto dodać, że w pałacu od lat 70. ubiegłego wieku mieścił się Dom Pracy Twórczej NOT, a obecnie po gruntownym remoncie urządzono w tej ziemiańskiej rezydencji luksusową restaurację i hotel. Całość założenia pałacowego uzupełniają dwa ocalałe do dnia dzisiejszego budynki mieszkalne pracowników folwarcznych. „sześciorak” pochodzący z końca XIX wieku oraz „ośmiorak” z widniejąca na szczycie datą „1869” związaną powstaniem budynku.

    Kościół parafialny

    Drugim cennym, o ile nie cenniejszym od pałacu zabytkiem w Tłokini jest parafialny kościół pw. św. Jakuba. Konstrukcji zrębowej świątynia powstała najprawdopodobniej na początku XVIII wieku. Bryłę kościoła dopełnia dobudowana w połowie XIX wieku kaplica św. Zofii oraz wieżyczka. Barokowe wnętrze kościółka zdobią: ołtarz główny z obrazem Matki Boskiej Tłokińskiej, który jest pochodzącą z XVII wieku kopią jasnogórskiego obrazu oraz dwa ołtarze boczne z obrazami św. Rocha i św. Rozalii. Całość uzupełnia belka tęczowa, ambona, charakterystyczna chrzcielnica w kształcie kielicha, a także skromny prospekt organowy. Naprzeciwko kościoła, który w roku 1954 wpisano do rejestru zabytków, odnaleźć możemy plebanię, a za plebanią malowniczo położony cmentarz parafialny. Znajdują na nim stare groby z początku XX wieku, grobowiec właścicieli Rożdżał oraz obelisk poświęcony żołnierzom Armii Czerwonej poległym podczas wyzwalania tych terenów w styczniu 1945 roku. 

    Szkoła i remiza

    Poza powyższymi dwoma jedynym godnym uwagi obiektem jest wzniesiona w Tłokini Wielkiej w roku 1906 szkoła. Obecnie w tym budynku mieści się filia Gminnej Biblioteka Publicznej im. Braci Gillerów w Opatówku. Drugim ciekawym budynkiem jest remiza Ochotniczej Straży Pożarnej. Remizę w Tłokini Wielkiej pobudowano w 1934 roku, natomiast pierwsza jednostka ogniowa w tej wsi powstała w roku 1913, o czym informuje data umieszczona na froncie budynku.

    Andrzej Drewicz

    Źródła:

    - www.parafiatlokinia.pl 
    - www.biblioteka.opatowek.pl 
    - www.bs.sejm.gov.pl
    - Stanisław Małyszko „Majątki Wielkopolskie. Tom VI. Powiat Kaliski”
    - „Pałac Chrystowskich w Tłokini Kościelnej”, Anna Tabaka, Maciej Błachowicz, artykuł na www.zyciekalisza.pl
    .

    Komentarze

    Najczęściej odwiedzane

    The browser you use is not supported by this application, probably because it lacks some critical features.
    For a better experience, please consider using this application with a supported browser.