NIECHLUBNA DATA. Zjazd monarchów Rosji i Prus. Zaborcy zabawiali się w Kaliszu

Odbywający się w 1835 roku zjazd koronowanych głów zaborców spotkał się z niechęcią wielu kaliszan. Miał on na celu względy polityczne i manifestował trwały sojusz pomiędzy Prusami i Rosją. Był też okazją do balów, rautów oraz wojskowych parad sprzymierzonych zaborczych wojsk. Do Kalisza razem z monarchami obu państw zaborczych przybyli też arystokraci. Car Mikołaj I zjechał do naszego miasta razem z wielkimi książętami Konstantym i Michałem oraz księżniczką Olgą. Królowi Prus Fryderykowi Wilhelmowi II towarzyszyli książęta: Karol, August, Fryderyk, Wilhelm i Franz August Carl. Ten ostatni zmienił później swoje imię na Albert i ożenił się z brytyjską księżniczką Wiktorią, późniejszą słynną królową. Kaliski zjazd koronowanych głów, który trwał od 11 do 22 września 1835 roku, nie zawierał jedynie politycznych rozmów o przyszłości ówczesnej Europy, ale także był okazją do balów i wojskowych parad.

 ,,Chcąc zadziwić swych niemieckich przyjaciół i sojuszników, wymyślili Rosjanie swoisty koncert-gigant. Na placu św. Józefa, w otoczeniu wojsk różnych formacji, ustawiono orkiestrę liczącą łącznie 2193 osoby. Gdy na wieży kolegiackiej zegar wybił godzinę 7 wieczorem, na dany znak przez dwumetrowego tambor-majora z Preobrażeńskiego Pułku Gwardii, zagrała ona na cześć gości capstrzyk wieczorny. Najdostojniejsi goście słuchali tego koncertu na balkonie wychodzącym na plac. Koncert ten wraz z przysłuchującym się mu tłumem wojskowych i ludności cywilnej uwiecznił na płótnie malarz Szwarc, a płótno znajduje się dziś w kaliskim muzeum''.

 

,,Na zjazd monarchów wystawionym został teatr przy wejściu do parku, w którym artyści dramatyczni z Warszawy przedstawienia dawali. Budowa dość była gustowna, wejście pod rzędem sześciu wielkich filarów wcale okazałe - lecz zbyt na prędce sklecono rychłem zagrażała runięciem. Teatr ten zgorzał następnie 8 kwietnia r. 1858'' - czytamy w książce ,,Moje wspomnienia o życiu towarzyskiem na prowincyi w kongresówce spisane przez Paulinę z L. Wilkońską''.

Z okazji zjadu odbyły się też wspólne manewry wojsk pruskich i rosyjskich na polach Warszówki i Kościelnej Wsi. 25 czerwca 1841 roku na placu św. Józefa odsłonęto pomik upamiętniający kaliskie spotkanie monarchów rosyjskiego i pruskiego. Uroczystości były tylko pretekstem do pokazania demonstracji siły rosyjskiego zaborcy. W paradzie wojskowej uczestniczyło około 3 tys. carskich żołnierzy, którzy kwaterowali w Kaliszu i w okolicznych wsiach, a na cześć cara strzelano z broni ręcznej i dział. Na obelisku oprócz carskich orłów znajdował się napis informujący o sojuszu Rosji i Prus, który został zawarty „dla spokoju i dobra obydwóch narodów i dla strachu wspólnych ich wrogów”. Pominik od momentu powstania mocno kłuł w oczy kaliszan i przyjezdnych Polaków. Pod koniec 1926 roku nieznani sprawcy, działający z pobudek patriotycznych, usunęli większość carskich emblematów i zdemolowali obelisk. Rok później zdemontowano go i pozbawiono inskrypcji z czasów zaborów. Trafił do Szczypiorna, gdzie przyozdobiony został brązową głową Józefa Piłsudskiego.                (jav)

Źródła:

,,Moje wspomnienia o życiu towarzyskiem na prowincyi w kongresówce przez Paulinę z L. Wilkońską. Cześć pierwsza. Drukiem i nakładem Ludwika Merzbacha. Poznań 1875.

www.info.kalisz.pl - ,,Katolicy, ewangelicy, prawosławni i masoni''.

Anna Tabaka, Maciej Błachowicz ,,Życie Kalisza'' art. ,,Wędrujący obelisk''.

* 11 września 1838 roku w Kaliszu urodził się Adam Asnyk - poeta, dramaturg, pisarz, działacz polityczny i podróżnik. Jego imię nosi dziś I LO, osiedle i jedna z ulic w naszym mieście. W centrum miasta stoi też pomnik Adama Asnyka. Z tym 11 września w Kaliszu nie jest więc tak źle:)