PRAWO. Zdarzenie drogowe - kto jest odpowiedzialny?

Wzmożony ruch na drogach powoduje z kolei, że coraz częściej dochodzi do różnego rodzaju zdarzeń drogowych (kolizji, wypadków itd). W jednym z poprzednich artykułów opisałem zasady funkcjonowania Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego na przykładzie tzw. zdarzeń drogowych. Tematyka tego artykułu będzie z nim ściśle związana - dotyczyć będzie zasad odpowiedzialności cywilnoprawnej kierujących pojazd w przypadku zdarzenia drogowego. 

 

Podstawą odpowiedzialności za zdarzenia drogowe uregulowana została w art. 436 kodeksu cywilnego. Przepis ten reguluje odpowiedzialność związaną z „mechanicznym środkiem komunikacji poruszanym za pomocą sił przyrody”. Katalog pojazdów zgodnych z tą definicją jest szeroki, jednak na potrzeby naszego artykułu skupmy się na samochodzie. Zgodnie z paragrafem pierwszym odpowiedzialność za szkodę ponosi jego posiadacz samoistny albo posiadacz zależny, jeśli posiadacz samoistny oddał mu samochód do używania. Upraszczając, odpowiedzialność odszkodowawczą ponosi osoba faktycznie kierująca pojazdem, niezależnie od tego, czy jest jego właścicielem, czy też nie. Odpowiedzialność tych podmiotów została ustalona o zasadę ryzyka. Przykładowo, gdy samochód wpada w poślizg, na skutek którego uderza w płot posesji innej osoby, za powstałą szkodę w mieniu odpowiada osoba, która w danej chwili prowadziła samochód.

 

Kodeks cywilny przewiduje jednak pewne okoliczności, które „uwalniają” posiadacza pojazdu od odpowiedzialności. Tak zwane okoliczności ezgoneracyjne to: zaistnienie siły wyższej, wyłączna wina poszkodowanego albo wyłączna wina osoby trzeciej. Katalog wskazanych okoliczności ma charakter zamknięty. Po ich wystąpieniu odpowiedzialność za powstałą szkodę ustala się na zasadzie winy. Przykładowo, posiadacz pojazdu nie odpowiada za szkodę w mieniu, gdy dojdzie do potrącenia zwierzęcia, które wtargnęło pod koła.

 

Od zasady ryzyka wskazanej powyżej istnieją wyjątki. Najważniejszy z nich dotyczy zderzenia dwóch pojazdów mechanicznych. W takim przypadku odpowiedzialność uczestników za zderzenie ustala się na zasadzie winy. Przykładowo, gdy w zderzeniu dwóch pojazdów doszło do szkody w mieniu tj. do uszkodzenia samochodów. Konieczne jest więc ustalenie, który z kierowców ponosi winę za określone zderzenie i związane z nim szkody na mieniu.

 

Mam nadzieję, że wskazany artykuł nieco rozjaśnił kwestię odpowiedzialności za tzw. zdarzenia drogowe. Jednocześnie mam nadzieję, że te informacje będą miały charakter ciekawostek i wiedza ta nigdy nie przyda się w praktyce. 

 

adw. Krzysztof Liberda