PRAWO. Czy warto starać się o orzeczenie separacji?

 

„Panie Mecenasie, od jakiegoś czasu, najogólniej mówiąc, nie układa mi się z żoną. Obecnie doszło do sytuacji, w której już nie mieszkamy razem – postanowiłem się wyprowadzić i wynająć mieszkanie dla siebie. Wciąż wierzę, że uda nam się odbudować małżeństwo, dlatego obecnie nie chcę się rozwodzić. Zastanawiałem się nad orzeczeniem separacji. Czy może mi Pan coś o niej powiedzieć?” – pyta p. Sławomir

 

Panie Sławomirze, odpowiadając na Pana pytanie, w pierwszej kolejności musimy odróżnić dwa rodzaje separacji, jakimi są separacja faktyczna oraz separacja prawna. Z Pana opisu wnioskuję, że w Pana przypadku doszło do separacji faktycznej, czyli rzeczywistego ustania pożycia małżeńskiego. Z punktu widzenia prawnego Państwa sytuacja jako taka nie uległa zmianie i są Państwo wciąż traktowani jak małżeństwo. Sytuacja wygląda inaczej w przypadku separacji prawnej. Podobnie jak w przypadku separacji faktycznej musi dojść do zupełnego ustania pożycia małżeńskiego, jednak okoliczności te bada sąd i to on rozstrzyga wyrokiem o powstaniu stanu separacji pomiędzy małżonkami.

Wspomniana informacja pewnie nieco ostudzi zapał wszystkich osób dążących do orzeczenia separacji, ale postępowania w przedmiocie orzeczenia separacji z punktu widzenia formalnego nie różnią się znacząco od postępowań rozwodowych, a te w przeważającej większości nie są krótkie i nie kończą się na jednej rozprawie. Sąd Okręgowy rozstrzygający sprawę w przedmiocie separacji małżonków, analogicznie jak w przypadku postępowania o rozwód musi bowiem rozstrzygnąć o: winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego (chyba że strony zgodnie zdecydują o nieorzekaniu o winie), władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi stron, kontaktach z tymi dziećmi, o ewentualnym obowiązku alimentacyjnym, sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania (o ile zachodzi taka potrzeba). Jak sam Pan widzi, sprawę o separację należy traktować jako wielowątkową, a jeśli pomiędzy małżonkami istnieje konflikt, to sprawa może ciągnąć się miesiącami, o ile nie latami.

 

 

Odnośnie skutków separacji prawnej, jak zostało wskazane w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, jej orzeczenie w dużym stopniu powoduje takie same skutki, jak orzeczenie rozwodu, za wyjątkiem kilku kwestii przewidzianych w kodeksie. Odnosząc się tylko do niektórych z nich należy zwrócić uwagę, że przede wszystkim, ustają prawa i obowiązki małżonków, takie jak chociażby obowiązek wzajemnej pomocy pomiędzy małżonkami, chyba że jest to uzasadnione z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Ponadto, wraz z orzeczeniem separacji pomiędzy małżonkami, o ile oczywiście nie mieli oni podpisanej tzw. intercyzy, tworzy się rozdzielność majątkowa. Co więcej, analizując inne finansowe aspekty orzeczenia separacji, należy również wskazać, iż dochodzi do powstania obowiązku alimentacyjnego. Oczywiście wspomniany katalog ma wyłącznie charakter przykładowy – rzeczywista ilość konsekwencji jest znacznie większa.

 Podsumowując, z praktycznego punktu widzenia postępowania w przedmiocie orzeczenia separacji nie są częstymi postępowaniami ponieważ należy przejść taką samą drogę sądową jak przy postępowaniu o rozwód. W związku z powyższym znacznie częściej, gdy trzeba udać się do sądu, małżonkowie wybierają instytucję idącą o krok dalej i domagają się orzeczenia rozwodu. Każdy przypadek ma jednak charakter indywidualny, dlatego do Pana decyzji pozostawiam, czy korzystnym będzie wystąpienie z powództwem o separację.